Rozporządzenie w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.pdf49.91 KB

Uchwała Sejmiku w sprawie dostosowania formy prawnej PKWŁ.pdf74.49 KB

ZPKWŁ

KULTURA

Charakterystyka walorów kulturowych

Do najbardziej znanych i najcenniejszych obiektów kulturowych należy Zespół Klasztorny Franciszkanów w Łagiewnikach: klasztor i kościół pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego pochodzący z XVIII wieku (odrestaurowany po II wojnie światowej). W pobliżu, nad Łagiewniczanką, znajdują się dwie drewniane kapliczki z XVII wieku – najstarsze zabytki architektury na terenie Łodzi. Miejsce to znane od wieków w całej Polsce związane jest również z kultem błogosławionego Ojca Rafała Chylińskiego, który żyjąc przez wiele lat w klasztorze w Łagiewnikach dokonywał nadzwyczajnych uczynków miłosierdzia. 

Szczególne nagromadzenie ważnych obiektów kulturowych znajduje się też w dolinie Moszczenicy. W Byszewach istnieje klasycystyczny dwór ziemiański (z przełomu XVIII i XIX wieku) z cennym parkiem. Z Byszewami i dworem związana jest postać Jarosława Iwaszkiewicza, który bywał tu wielokrotnie i był urzeczony pięknem okolicy, czemu dał wyraz w wielu swych książkach i wspomnieniach. Także leżące nieopodal Skoszewy mają ważne znaczenie historyczne. Na krawędzi doliny Moszczenicy znajduje się tu wczesnośredniowieczne grodzisko, którego wały i majdan są bardzo dobrze wyodrębnione i widoczne w terenie. Istniejący tu gród funkcjonował, jak się ocenia, od VI do XVII wieku i był ważnym ośrodkiem administracyjnym w regionie, któremu podlegała niegdyś także Łódź. Obok grodziska na wyniosłym wzgórzu stoi kościół pod wezwaniem św. Barbary, w którym znajduje się, słynący z łask, obraz Matki Boskiej Skoszewskiej. Obecne mury kościoła (z początku lat trzydziestych ubiegłego wieku) zostały postawione w miejscu drewnianego kościoła parafialnego (z XVII wieku), zniszczonego w czasie działań zbrojnych I wojny światowej. 

Ważną rolę odgrywają także, zachowane w różnym stopniu, parki podworskie i zespoły pałacowo-parkowe m.in. w Łagiewnikach, Byszewach, Klęku i Dobieszkowie oraz - zachowany w stanie szczątkowym - park w Niesułkowie. 

Znajdujące się na terenie PKWŁ liczne cmentarze mają ważne znaczenie jako świadectwa historii regionu. Wiele nostalgicznego uroku mają - pochodzące z XIX wieku – cmentarze, m.in. w Łagiewnikach, Skoszewach, Dobrej, na których zachowały się dotąd liczne stare nagrobki, czasami z wizerunkami pochowanych tam osób. Pomnik na zbiorowej mogile powstańców z 1863 roku na cmentarzu w Dobrej jest historycznym świadectwem jednej ze większych bitew Powstania Styczniowgo w naszym regionie. Odrestaurowany w ostatnim czasie cmentarz wojenny na terenie uroczyska Poćwiardówka pochodzi z 1914 roku, z początkowego okresu I wojny światowej, kiedy to na wschód od Łodzi toczyła się wielka bitwa między wojskami niemieckimi i rosyjskimi. Świadectwem interesujących zagadnień etnicznych oraz kolonizacji tego terenu są, rozrzucone w wielu miejscowościach szczególnie w środkowej części Parku, cmentarze ewangelickie. Dziś, niemal zupełnie zapomniane, gęsto zarośnięte drzewami i krzewami przedstawiają wartość nie tylko historyczną, ale również istotną wartość przyrodniczą, jako miejsce występowania cennych gatunków roślin i zwierząt, szczególnie ptaków.

ZPKWŁ

Mapa PKWŁ 1.30.000 (wyd.2021).jpg7.91 MB

Mapa PKWŁ 1.30.000 (wyd. 2021) str.1.pdf4.72 MB

Mapa PKWŁ 1.30.000 (wyd. 2021) str.2.pdf31.38 MB

 Mapa PKWŁ na Geoportalu Województwa Łódzkiego

ZPKWŁ

Położenie administracyjne

Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich położony jest na północny wschód od Łodzi, pomiędzy Łodzią, Brzezinami i Strykowem.

Pod względem administracyjnym Park znajduje się na terenie 2 miast - Łódź i Brzeziny oraz 5 gmin - Nowosolna, Stryków, Brzeziny, Dmosin i Zgierz.

Położenie fizycznogeograficzne

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego Park położony jest w obrębie makroregionu Wzniesień Południowomazowieckich, w jego północnej części, która znana jest pod nazwą Wzniesień Łódzkich i obejmuje najsilniej eksponowaną północną krawędź tego mezoregionu, przebiegającą równoleżnikowo od Zgierza na zachodzie, po Brzeziny na wschodzie.

Najwyższy punkt na terenie PKWŁ leży na wysokości 284 m n.p.m. (tzw. wzgórze „Radary”, koło miejscowości Dąbrowa). Wzgórza w południowej części Parku opadają wyraźnymi stopniami w kierunku północnym, ku Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej. Północny skraj Parku, leżący w odległości 7-9 km od krawędzi znajduje się na wysokości 165 m n.p.m. (dolina Moszczenicy pod Strykowem), a nawet poniżej 150 m n.p.m. (dolina Mrożycy w Niesułkowie).

Powierzchnia

Powierzchnia Parku wynosi 11580 ha, a powierzchnia otuliny 3083 ha.

Trochę historii

Na początku lat osiemdziesiątych w Biurze Programowania i Projektowania Rozwoju Łodzi zrodziła się koncepcja ochrony obszaru w dorzeczu Moszczenicy, na terenie gminy Nowosolna, pod roboczą nazwą „Park Krajobrazowy Górnej Moszczenicy” (Koziejowa 1985). Wkrótce opracowana została nowa koncepcja ochrony większego obszaru obejmującego także część dorzecza Mrożycy (Kurowski 1986). W końcu 1993 roku została opracowana dokumentacja projektowa PKWŁ zawierająca pełną argumentację naukową. Projekt ten uzyskał pozytywną opinię Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz Ministerstwa Środowiska. Ostateczny kształt granic Parku ustalony został w 1994 roku, kiedy to pod patronatem Wojewódzkiej Komisji Ochrony Przyrody (WKOP) doszło do uzgodnień pomiędzy grupą projektantów oraz przedstawicielami samorządów gminnych i władz wojewódzkich. Uzgodniono, że Park obejmie ochroną najcenniejszy pod względem przyrodniczym i krajobrazowym fragment strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich na terenie ówczesnego województwa łódzkiego i skierniewickiego. W procesie delimitacji granic Parku bardzo istotne znaczenie miało rozwiązanie problemu związanego projektowanym przebiegiem przyszłej autostrady, której wstępna lokalizacja biegła nieomal dnem doliny Moszczenicy. Na wniosek WKOP w Łodzi dokonano korekty przebiegu autostrady przez teren projektowanego parku krajobrazowego, w celu zminimalizowania negatywnych oddziaływań na przyrodę i krajobraz. Usunięta została w ten sposób ostatnia przeszkoda na drodze formalnego uzgodnienia decyzji o powołaniu Parku.

W ostatnim dniu grudnia 1996 roku wojewodowie łódzki i skierniewicki podpisali rozporządzenie, o utworzeniu Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.

ZPKWŁ