Dzień Bobrów obchodzimy od kwietnia 2009 roku. W Polsce ten dzień zdobywa coraz większe grono sympatyków, którzy zwracają uwagę na rolę bobrów w przyrodzie i ich ochronę. Oficjalnie na święto bobrów wybrano dzień 7 kwietnia – dzień urodzin amerykańskiej badaczki i specjalistki od bobrów Dorothy Richards (1894-1985).
Dorothy Richards wraz ze swoim mężem w okresie Wielkiego Kryzysu zamieszkali w kamiennym domu na 30 hektarowej działce, przez którą przepływał potok. W 1935 roku stanowy Departament Ochrony Środowiska wypuścił do rzeczki w jej okolicy dwa bobry. Niedługo potem na rzeczce postała tama, a potem jeziorko, a bobry zaczęły się rozmnażać. Richards z czasem stała się specjalistką od bobrów, które obserwowała przez następne 50 lat. Utworzyła 900 - hektarowy rezerwat dla bobrów i przekonywała o ważnej roli bobrów w przyrodzie. Historia jej pracy opisana została w książce „Beaversprite: My Years Building an Animal Sanctuary”.
Bóbr europejski jest największym polskim przedstawicielem gryzoni, o czym świadczą silnie wykształcone, stale rosnące siekacze. Potrafi ścinać nimi nawet duże drzewa. Żywi się roślinami przybrzeżnymi, korą z młodych gałązek, a zimą – łykiem drzew liściastych, zgromadzonym w lecie. Długość ciała może dochodzić do 100 cm, długość ogona to 10–20 cm. Dorosły bóbr waży 15–30 kg. Tylne łapy są duże (kilkanaście cm długości), palce połączone są błoną pławną, dzięki czemu bóbr jest doskonałym pływakiem. Przednie łapy są dużo drobniejsze, bóbr często pomaga sobie nimi np.: przy jedzeniu. Spłaszczony, szeroki ogon jest pokryty łuskami, niekiedy bóbr ciągnie go za sobą, zostawiając charakterystyczny ślad. Ogon również jest pomocny w pływaniu, dodatkowo służy jako ster.
Bóbr jest zwierzęciem skrytym, aktywnym głównie nocą, o zmierzchu i o świcie. Występuje nad wodami – rzekami, strumieniami, jeziorami, w wilgotnych lasach i zaroślach. Kopie nory, których wejście znajduje się pod wodą, niekiedy budują także kopce z gałęzi i mułu – żeremia. Bobry żyją w rodzinach, wspólnie budują tamy, niekiedy bardzo duże, wpływające znacząco na stosunki wodne. Zdarza się, że zalewają wiele hektarów pól i lasów. Największa tama zbudowana przez bobry znajduje się w Kanadzie i ma długość 850 metrów! Tama ma służyć podniesieniu poziomu wody, co zapewnia bobrom bezpieczeństwo – wejścia do nor muszą znajdować się pod wodą. Bobry mogą kopać też kanały regulujące poziom wody na zajmowanym terenie.
Kilka ciekawostek:
* Żółty lub nawet czerwonawy kolor zębów bobra świadczy o ich dobrym zdrowiu, bo wynika z dużej ilości żelaza w szkliwie.
* Nozdrza, oczy oraz uszy bobra są umiejscowione w jednej linii, dzięki czemu wystarczy nieznaczne wynurzenie nad powierzchnię wody, żeby bóbr mógł bez problemu kontrolować, co się dzieje wokół niego.
* Bóbr potrafi wstrzymać oddech nawet na kwadrans, co czyni go wyśmienitym nurkiem.
* Bobry są zwierzętami terytorialnymi. Zajęty przez rodzinę obszar jest znakowany specjalną substancją o silnym zapachu, która jest produkowana w dużym worku znajdującym się pod ogonem zwierząt obu płci.
* Bóbr żyje w rodzinnych stadach, liczących do 10 osobników. Wśród nich zazwyczaj jest para dorosłych zwierząt i młode z obecnego oraz poprzednich miotów (najczęściej nie starsze niż dwuletnie).
* Ogon bobra jest zbudowany z kręgów, zupełnie jak u innych ssaków. Jego reszta stanowi “płetwa”, pokryta w większości łuską. Taki kształt ogona znacznie ułatwia pływanie.
* Wbrew powszechnej opinii bóbr chętniej kopie nory w skarpach nad wodą, niż buduje żeremia. Takie nory są zbudowane z piętrowego systemu korytarzy, dlatego skarpa musi być wysoka. Otwory nad powierzchnią wody, widoczne z brzegu, to tylko otwory wentylacyjne. Właściwe wejścia znajdują się pod wodą.
* Bóbr jest monogamiczny i tworzy trwałe, wieloletnie związki z jednym partnerem. W sezonie godowym wydaje na świat miot składający się od jednego do sześciu młodych.
* Kiedy bóbr nurkuje, zamyka nozdrza i uszy specjalnymi fałdami. Odpowiednio zbudowana, rozdwojona górna warga szczelnie zatyka pyszczek. Oczy natomiast są wyposażone w trzecią, przezroczystą powiekę, dzięki której zwierzę może widzieć pod wodą.
* Bobrze futro jest gęste i utrzymuje odpowiednią temperaturę dzięki temu, że pomiędzy włoskami zatrzymywane są pęcherzyki powietrza. Dodatkowo jest nieprzemakalne dzięki specjalnej wydzielinie z gruczołów przyodbytowych, którą gryzoń regularnie wciera w sierść na całym ciele.
W Polsce bóbr europejski był objęty ochroną gatunkową we współczesnym znaczeniu od 1952 roku. W 2001 roku, wprowadzając rozróżnienie na ochronę ścisłą i częściową zwierząt, ustalono, że bobra obejmuje ta druga forma.
Opr. :DWB
Zdj. DWB
