Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem został ustanowiony przez Ligę Niedosłyszących i obchodzony przez nią po raz pierwszy w 1995 roku. W Polsce obchody zapoczątkowało Towarzystwo Higieny Akustycznej w 2000 roku.
Celem święta jest zwrócenie uwagi na powszechne występowanie hałasu w życiu ludzi oraz zwiększenie świadomości na temat jego negatywnego wpływu na zdrowie i życie. Za próg szkodliwości hałasem uznaje się 65 dB, czyli natężenie dźwięków, jakie generuje zwykły hałas uliczny, a do uszkodzenia słuchu może doprowadzić dźwięk o natężeniu 85 dB, taki jak na przykład warkot samochodu ciężarowego. Gdy taki „smog akustyczny” działa na człowieka przez 8 godzin dziennie, na przestrzeni lat doprowadza to do uszkodzenia komórek słuchowych.
Hałasem przyjęto określać wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe, uciążliwe lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły oraz części organizmu człowieka. Z fizycznego punktu widzenia, dźwięki są to drgania mechaniczne ośrodka sprężystego (gazu, cieczy lub ośrodka stałego). Natężenie dźwięku mierzymy w decybelach (dB). Dane zawarte w sprawozdaniu Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że hałas jest drugim, co do szkodliwości czynnikiem stresogennym w Europie. 80 milionów Europejczyków jest codziennie narażonych na hałas przekraczający 65 dB, co stanowi ok. 20 % całej populacji (według przepisów UE dopuszczalny poziom hałasu na terenie zabudowanym w porze dziennej wynosi 60 dB , a w porze nocnej - 50 dB).
Hałas stał się jednym z najniebezpieczniejszych wrogów człowieka XX i XXI wieku, obok zagrożeń chemicznych w powietrzu, wodzie, glebie czy pożywieniu. Stałe oddziaływanie hałasu kumuluje się podobnie jak promieniowanie, wpływając na cały organizm - nie tylko na narząd słuchu, ale też na system nerwowy, powodując m.in. zaburzenia snu i trawienia, zmiany akcji serca, ciśnienia krwi, rytmu oddychania, problemy z przemianą materii, wpływa na zmniejszenie zrozumiałości mowy, zaburza wzrok i rozprasza uwagę. Udowodniono, że hałas jest przyczyną przedwczesnego starzenia i w 30 przypadkach na 100 skraca życie mieszkańców dużych miast o 8-12 lat. Nagły krótkotrwały hałas stawał się u badanych (głównie u dzieci) powodem zaburzeń widzenia, jąkania się a nawet padaczki. Narażenie dzieci na długotrwały hałas sprzyja zaburzeniom rozwoju umysłowego. Niektóre ośrodki lekarskie od wielu lat wysuwają hipotezę, jakoby nadmierny hałas mógł być przyczyną powstawania raka. Jedną z poważniejszych konsekwencji działania hałasu jest bezsenność. Poza wpływem na zdrowie, hałas powoduje również negatywne konsekwencje społeczne: obniżenie wydajności i sprawności pracy oraz nauczania, trudności we wzajemnym porozumiewaniu się, zwiększoną liczbą wypadków w pracy, zwiększoną liczbą wypadków na drogach, wzmożenie agresji oraz powstawanie lokalnych napięć międzyludzkich. Czynnikiem wzmagającym patologie jest hałas środowiskowy zwany smogiem akustycznym, czyli dźwięki o mniejszym natężeniu występujące stale w naszym otoczeniu. Smog akustyczny otacza nas w biurach, szkołach, supermarketach i w budynkach użyteczności publicznej, ale niestety także w naszych domach. Powoduje on niepokój, nerwowość, zaburzenia snu, depresje, lęki oraz zaburzenia psychiczne. Hałas przynosi również konsekwencje gospodarcze: zmniejszenie wartości rekreacyjnych i leczniczych terenów, spadek wartości gruntów przy ruchliwych trasach, utrudnienia w eksporcie wyrobów niespełniających światowych wymagań ochrony przed hałasem i wibracjami.
Wśród konsekwencji przyrodniczych, można wymienić: spadek liczebności zwierząt sąsiadujących z terenami o dużym natężeniu hałasu (spadek bioróżnorodności), zmianę zachowań ptaków i innych zwierząt, co skutkuje zmianą siedlisk oraz spadkiem liczebności składanych jaj. Hałas jest szkodliwy dla zwierząt. Wojskowe ćwiczenia prowadzone u wybrzeży Kalifornii z użyciem sonarów, które emitowały fale dźwiękowe okazały się groźne dla wielorybów, delfinów i innych ssaków. Według ekologów sonary zakłócają system nawigacyjny i komunikacji wielorybów między sobą. Zakłócenia powodowane przez sonary są śmiertelnie niebezpieczne dla 37 gatunków morskich ssaków, m.in. lwów morskich i zagrożonych wyginięciem waleni błękitnych. Wywołują one u ssaków morskich krwotoki w mózgu i okolicach uszu i powodują masowe ugrzęźnięcia zwierząt na płyciznach i brzegach.
Ograniczenie hałasu w środowisku można osiągnąć między innymi poprzez: poprawienie stanu nawierzchni dróg, stanu torów kolejowych i tramwajowych, a także ich układu i rozmieszczenia; budowanie dróg i innych linii komunikacyjnych np. w tunelach, a także stosowanie ekranów dźwiękochłonnych przy drogach; zmodernizowanie konstrukcji pojazdów mechanicznych; wyposażenie pojazdów w izolacje akustyczne, tłumiki; ograniczenie ruchu pojazdów (wybieranie transportu miejskiego zamiast samochodu); wykorzystywanie do budowy materiałów chroniących przed hałasem; wyposażenie konstrukcji urządzeń i maszyn w obudowy dźwiękoszczelne; stosowanie stoperów i słuchawek ochronnych przez pracujących w hałasie; ściszanie głośności w TV, radio itp.; unikanie słuchania muzyki przez słuchawki; unikanie przebywania w miejscach, gdzie natężenie hałasu jest wysokie; spokojne mówienie, bez pokrzykiwania.
Powinniśmy zatem znaleźć czas na odpoczynek w ciszy, by zrównoważyć negatywne skutki hałasu z całego dnia.
Opr. DWB
Grafika: https://cms-v1-files.superszkolna.pl/sites/1415/wiadomosci/329635/fotos/przechwytywanie.png
