12 lutego, w rocznicę urodzin Karola Darwina, obchodzone jest święto mające na celu nie tylko upamiętnienie wielkiego uczonego, ale też popularyzację stworzonej przez niego teorii naukowej dotyczącej ewolucji na drodze doboru naturalnego.
Podstawy teorii Darwin zawarł w książce "O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli zachowanie uprzywilejowanych ras w walce o przeżycie" wydanej w roku 1859. Słynny naukowiec przez dekady gromadził dane i przemyślenia na temat kształtowania się różnorodności międzygatunkowej. Najważniejsze były oczywiście obserwacje poczynione w latach 1831–1836 podczas podróży na statku HMS Beagle, który pod dowództwem Roberta FitzRoya udał się ku wybrzeżom Ameryki Południowej celem sporządzenia dokładnych map tamtych terenów. To właśnie wtedy na jednej z wysp archipelagu Galapagos Darwin zaobserwował grupę kilkunastu różniących się fizycznie zięb, które później zyskały miano zięb Darwina. Uczony odkrył, że ptaki zamieszkiwały różne wyspy archipelagu, żyły w innych warunkach i wykształciły różne cechy. Sześć gatunków żywiło się owocami, sześć nasionami, a jeden odżywiał w sposób podobny do dzięciołów. Na początku Karol Darwin uważał to jedynie za dowód przechodzenia jednego gatunku w drugi, jednak ostatecznie ta obserwacja posłużyła do stworzenia słynnej teorii ewolucji.
Teoria ewolucji opracowana przez Karola Darwina zakłada, że organizmy żywe ewoluują dzięki rywalizacji osobników. Walkę o światło, wodę, pożywienie przeżyją jedynie najlepiej przystosowane, najsilniejsze jednostki. Później swoje najmocniejsze i najkorzystniejsze dla przetrwania cechy przekażą potomstwu. Prowadzi to do rozbieżności cech w następnych pokoleniach, formowania organizmów różniących się znacznie od form wyjściowych i powstawania nowych gatunków.
Teoria ewolucji wyjaśnia mechanizmy i przebieg ewolucji biologicznej. Współcześnie za najbardziej kluczowe uważa się pięć czynników: dziedziczność (uwarunkowane genetycznie przejmowanie cech swoich przodków), zmienność (brak dokładności dziedziczenia prowokuje przypadkowe zmiany – mutacje), ograniczone zasoby (powodują walkę organizmów o zasoby środowiskowe), dostosowanie (wykształcenie cech ułatwiających tę rywalizację) oraz różnicowa przeżywalność (lepsze dostosowanie zwiększa szansę na przeżycie).
Celem obchodów Dnia Darwina jest ukazanie znaczenia nauk przyrodniczych dla różnych dziedzin życia codziennego, dla zrozumienia procesów, w których wszyscy uczestniczymy.
Opr. DWB
Żródła: Ekologia.pl, ObliczaLudzi.com.
Zdj. Życiorysy.info
